Kavimler göçünden bu yana birçok millete, topluluğa, medeniyete ev sahipliği yapmış ve doğa zenginliğiyle bilinen halk dilinde "Doğunun Parisi" diye tanınan kadim kent; Van.
Uğrunda savaşlar yapılan ve birçok stratejik kalesi bulunan bu şehir medeniyetlerin gözdesi olmuştur. Urartuların Tuşpa'sı, Büyük İskenderin Vank'ı, Asur Melikesi Mesture Şah Meryem'in Semerimekerd'ı ve daha birçok topluluğa varlığını yaşatan bu kent zengin doğa güzelliklerine sahiptir.
Kuzeye doğru gittiğinizde Vanadokya-Travertenler-Hosaf kalesi, Güneyde ise Akdamar Adası-Yeşil Vadi karşılar tüm heybetiyle. Doğuda her sene Flamingolara ev sahipliği yapan Erçek Gölü, batıda kente gelene selam veren Amik Kalesi durur.
Attığınız her adımda kendinizi bir ülkeden bir iç ülkeye seyahat eder gibi hissedersiniz. Bir tarafta Laz Köyü; Dönerdere, bir tarafta Kırgız Köyü; Ulupamir. Yeryüzü bakımından oldukça zengin olan bu kent peki yer altında nasıl?
Fırat Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Yaman, Vangölünde çözünmüş halde 50 bin ton civarından uranyum bulunduğunu ve tarihsel süreçte bunun artacağını söylemişti.
Uranyum; günümüzde yaygın bir şekilde nükleer santrallerde enerji üretiminde kullanılmaktadır. Uranyum, temel olarak nükleer yakıtın ham maddesidir.
Van'da Erek Dağı civarında ve Gürpınar'da farklı dönemlerde petrol arama çalışmaları yürütülse de, buralarda açılan bir iki kuyunun üzeri daha sonra betonla kapatıldı. 1886 yılından 1948'lere kadar Muradiye'de petrol çıkarılmıștı ve Ruslar, işgal döneminde 3 yıl Muradiye'de kalarak, çıkardıkları ham petrolü Tiflis'e göndermisti. Daha sonra işgal dönemi bitince petrol kuyuları beton ile kapatılmış ve bölge bir enerji kaynağını daha yitirmiştir.
Gürpınar ilçesinde çıkarılan ve çevre illerin de yararlandığı Şahmanıs Kömür Ocağı, 1999 yılından bu yana kapalı durumda.
Çatak ve Erciş ilçelerinde bulunan bakır, kurşun ve çinko madenleri ile Bahçesaray’da 1, Özalp’ta 2, Saray’da da 1 olmak üzere toplam 4 bölgede bulunan demir rezervi işletilmiyor.
Perlit rezervleri bakımından Türkiye’de ikinci sırada yer alan Van’da daha çok inşaat sektöründe kullanılan pomza ve kireçtaşı çıkarılıyor.
Global eksende ekonomiye yön veren tüm devletler enerji kaynaklarını en üst seviyede değerlendirip hatta ithal ederken bizler sahip olduğumuz gelecekten habersiziz.
Uğruna savaşlar yapılan bir cok madene sahip olmamıza rağmen maalesef kullanamıyoruz tesis yetersizliğinden dolayı.
M. Kemal Atatürk'ün de dediği gibi "İstikbal Göklerdedir" ama bizi göklere çıkaracak kaynağımız ayağımızın dibinde. Yakın zamanda göklere çıkmak umuduyla bekliyoruz.
Gökhan Güler
İnşaat Mühendisi
