Van Otlu Peyniri
Van Otlu Peynir, Van iline ait bitkiler ile zenginleştirilmiş bir peynir türüdür. Bu yörede yoğun olarak yetişen "Sirmo Otu" olarak tabir edilen bitki türünün peynir yapımında kullanılması ile ün kazanan bu süt ürünü geniş bir coğrafyaya ün salmıştır.
Özelliğini kullanılan sütten (koyun sütü ), sirmo, heliz, mendo, siyabo, kekik, yabani nane ve söv otu gibi faydalı ve besleyici otlardan, mayalanmadan sonra oluşan peynir dilimlerinin salamura ve kuru tuzlama yöntemiyle hazırlanmasından ve ayrıca 3-7 ay kadar toprak altında olgunlaşmaya bırakılmasından almaktadır.
Kahvaltının Vazgeçilmezi
Lezzetiyle ve sofralardaki yeriyle adından söz ettiren Van otlu peyniri vitamin ve mineral kaynağı bakımından son derece değerli bir besin maddesidir. Kahvaltıların vazgeçilmezi haline gelmiş bu peynir tok tutmada ve insan sağlığına zararlı mikroorganizmaları etkisiz hale getirmekte etkilidir. Mükemmel bir kalsiyum sağlayıcıdır. Kemikler ve kemik sağlığına ciddi anlamda katkı sağlamaktadır ve içerdiği otlar sayesinde karoten ve C vitamini yönünden zengin bir peynir türüdür.
Van Mutfağının Olmazsa Olmazı
Otlu Peynir’in yanı sıra Van yöresinde, İnci kefali olarak bilinen Van Gölü’ne has bir balık türü bulunmaktadır. Van Balığı’ında sağlık açısından birçok faydası bulunmaktadır ve haftada iki kez tüketilmesi önerilmektedir. Tansiyon, kalp hastalığı, beyin, kanser, göz sağlığı, felç riski, kemiklerin güçlenmesi, cilt problemleri gibi rahatsızlıklara faydalıdır.
Van Balığı’nın bir özelliği de küçük balık sınıfındadır. Küçük boyutlu balıklar büyük balıklara göre daha az ağır metal ve kirlilik içerir. Küçük balıkların ömrü az olduğu için zararlı metallerden daha az etkilenirler.
Besin Değeri Açısından Oldukça Zengin
Besin değerleri açısından İnci Kefalinde, protein oranı 21 iken, Alabalıkta 19, Palamutta ise 25’tir. Aynı şekilde İnci Kefalinde yağ oranı 12, Alabalıkta 20 ve Palamutta ise 30 olduğu belirlenmiştir.Bu değerlere göre İnci Kefalinin diyet balığı olduğu da gözlemlenmiştir. Bir araştırmaya göre İnci Kefalinin enerjisi 192, Alabalığın 256 ve Palamut ise 370 olarak belirlenmiştir.İnci kefali fırınlama,buharlama ve ızgara yöntemi ile pişirildiğinde birçok faydası bulunmaktadır.
Besin değeri, vitamin ve minarel açısından oldukça zengin bir balık türüdür ancak salamura ve kızartma yapıldığı zaman sağlık açısından olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir.
Bilinçli Tüketilme ise Kanseri Tetikliyor
Yöreye has olan otlu peynir ve tuzlu balığın mide, kolon ve gırtlak kanserini tetiklediğine ve ayrıca ilin yüksek rakımı etkisiyle hipertansiyon, beyin damarlarında tıkanmalar, tıkanmaları takip eden felçlik durumları olduğu belirtilmiştir. Bu rahatsızlıkların başlıca sebeplerinden biri olan Otlu peynir içerisinde bulunan tuz miktarı, kişinin günlük tüketmesi gereken tuz miktarının çok üzerinde olması ve ayrıca tuzun sofra tuzu olması da etkilemektedir.
Van Balığının Kızartmasından Kaçınılmalı
Peyniri yediğiniz zaman neredeyse bir kütle tuz yemiş oluyorsunuz . Buda belirttiğimiz gibi böbrek, kalp hastalıklarına ve hipertansiyona yol açmaktadır. Bir diğer risk faktörü de tuzla kurutulmuş Van Balığı ve balığın yağda kızartma yapılarak tüketilmesidir. Tuzlu ve et ağırlıklı beslenmede ciddi bir risk oluştuğu için beslenme şeklinin değiştirilmesinde fayda var.
Tuzlu Balık ve otlu peynirin faydalarıyla beraber ölçüsüz ve sürekli tüketilmesi önemli sağlık problemlerine sebep olabilir bu yüzden tüketildiği zaman miktarlarına ve balığın pişirme yöntemine dikkat etmek çok önemlidir.
Diyetisyen Mehmet Said ÇAĞAÇ
