Müzik ekipmanlarının bu kadar bol olmadığı, Van ve Erciş'teki eski düğünlerde sıkça söylenen demeli-çevirmeli düğün halayına, Araştırmacı ve Derlemeci Mehmet Kürşat Hocamızdan güzel bir örnek.
Unutulmuş Bir Format
Sözleri ve Müziği Mehmet Kürşat'a ait olan demeli-çevirmeli düğün halayının ülkemizde bir çok yerde örneği olmasına rağmen özellikle Van ve Erciş'teki eski düğünlerde sıkça icra edilen bir formattır.
Eski düğünlerde çalgıcıların az bulunmasından kaynaklı olarak Anadolu insanının yaratıcılığının bir unsuru olan demeli-çevirmeli türkü okuma, o günkü koşullardaki zorunluluklardan doğmuş bir icra biçimidir de denilebilir.
Eski düğünlerde, günlerce konukların halayı devam ettirecek türkücüler bu ortamda türküler söylerdi. Bu türkülerin bazen tek bazen iki bazen ise üçlü satırları bir çeşit nakarat (Çevirme) gibi meclisin tamamına söyletilmesi ile ortaya çıkan bu icra formunda ilk Yırcı söylüyor (Deme), sonra diğer Yırcı ya da meclis tekrarlamaktadır (Çevirme). Deme-çevirme faslı gövenk sürdüğü sürece devam etmekte, bu süre içinde yırcının maharetti ile o anda irticalen (doğaçlama) olarak dörtlükler yazılmakta, bazen yörenin mani kültürü ile o ezgi sürdürülmektedir.
Demeli-Çevirmeli
Bu kültür günümüzde çalgı kültürünün gelişmesi ve çalgı çalanların sayısının artması nedeni ile yok olmuş durumdadır. Bu kültürden üretilme türküler ise klasik türkü formları gibi notalanmıştır.
Demeil-Çevirmeli türkülerin mısraları tekrar edilerek söylenirse çok güzel bir ahenk sağlanır. Normal eserlere göre daha uzun olan Demeli-Çevirmeli Türkülerin müziğinde zurna, davul, bağlama veya bendir kullanılırsa tadına hiç doyum olmaz.