Van’ın Unutulmaz Efsane Kabadayıları
Eskiden hemen hemen her mahallesinin bir kabadayısı varmış.
Mahallenin iç işlerinin sorulduğu bu kabadayılar namını, cesareti ve bileğinin gücünden alırlarmış.
Öyle yok yere kavga çıkarılmaz ve kavgalar uluorta değil de belli mekanlarda yapılırmış.
Kanlı Meşe, Tahta Köprü, Dere Mahallesi ve Değirmen bu mekanlardan bazılarıymış.
Bazen kavga mekanına giderken yolda konuşulup uzlaştıkları bile olurmuş.
Birbirilerinin arkasından kumpas kurmaz, hoş sohbet, büyüklerine saygılı ve özellikle kadınlar karşısında naziklermiş.
4 çekerleri faytonlarmış.
Giyimleri, argoları ve tavırları ile kendilerini belli ettirirlermiş.
80’lerden sonra bu ‘Romantik Kabadayılar’ ın yerini, yer altı dünyasının kirli ilişkilerini yürüten mafya babaları almış.
Ve Van’ın o efsane kabadayıları da siyah-beyaz anılarda kalmış.
Efsane kabadayılarımızı rahmetle anıyor ve fotoğrafları günümüze aktaranlara teşekkür ediyoruz.
ÜMİT KAYAÇELEBİ'nin Kaleminden Vanlı Kabadayılar
Köroğlu’nun dediği gibi 'delikli silah icat oldu mertlik bozuldu'
Kabadayılar vardı, kabadayılık vardı ve bu kabadayılık ve kabadayılar Kenan Evren’in darbesi nihayetinde bitti ve anılarda kaldı.
Bir zamanlar Türkiye’de olduğu gibi Van'da da eskiden külhanbeyler, kabadayılar ve efendi kabadayılar vardı.
Külhanbeyler makbul sayılmazdı. Hatta kabadayılar birini küçültmek isterlerse 'külhanbey' derlerdi.
Giderek esnafın malını yağmalayıp haraç alan, halkı taciz eden insanlar haline dönüştüler...
Geçmişe döndüğümüzde sokak kabadayıları, mahalle kabadayıları ve şehir kabadayılarının Van’da nam saldığını kimine hürmet edilirken kimine de lanet okunduğu kabadayılar görülürdü.
1950-1960’lı yıllarda Türk Sinemasında kabadayı yumruğuna güvenen biri olarak Ayhan Işık var, 1960 yıllardan sonra Türk Sinemasında çirkin kral diye ortaya çıkan haktan hakikatten yana bir hüviyetle bileğine ve yüreğine güvenen tip olarak Yılmaz Güney var.
Neticede sinemaya giden insanları etkileyen tipler ve onlar gibi olmak isteyenler bu kez ya kabadayılığa ya da külhanbeyliğe soyunuyordu.
Efendi kabadayılar ise kendi terbiyelerine göre, adetleri ve ülfetleri ile koydukları kaidelere riayete mecburdular. Zayıfı, bilhassa ırz ehlini himaye eder, çizdikleri yoldan sapmamaya dikkat ederler. Çünkü muhitlerinin onlara verdiği bazı hakları ayak altına alırlarsa şöhretlerini kaybedeceklerinden korkarlardı. Efendi kabadayılar, gerçek kabadayılardı.
Kabadayı ile mafyayı birbirinden ayırt etmemiz gerekir. Çünkü lügatta kabadayı, kimseden yılmaz görünerek meydan okuyan kimse, babayiğit, cesur, en başta olan şeklinde tarif edilmektedir. Mafya ise para kazanmak için her şeyin mübah olduğu bir suç örgütüdür.
"Türkiye'de kabadayılık 1980 askeri darbesiyle bitirildi. Ve sonraki dönemde ise mafyalaştı. Zaten bugün eski kabadayılar gibi mert insanları bulmak çok zor. Kabadayılığı şimdilerde filmlerde ve dizilerde seyreder olduk." "Eski kabadayılar 'racon' keserlerdi. Bu hükme hepsi itaatle mükellefti. Racon kesenlerin tarafsız olmaları, kabadayılık hayatında falsoları olmaması, olgun ve tecrübeli olması şarttı. Şayet iki taraf kesilen racona ehemmiyet vermezlerse, meseleyi aralarında kavgayla hallederlerdi."
Van’da kabadayı dediğimizde nam salmış kabadayıları şöyle bir sıralayalım;
Pala Lezgin (Lezgin Üçkardeşler)
Nağırcı Elo (Ali Şeman)
Kurt Halil (Halil Kasapoğlu)
Öküz Memet (Memmet Gündoğdu)
Kemal Koşar (Dere Mehleli Kemal)
Bekir Özgüner (Pala Bekir)
Pala Memet (Mehmet Ali Yarız)
Edremitli Salih Demir
Pala Dayı Mustafa Kadan
Kadir Ortasaç (Faytoncu Kadir)
Efo (Yılmaz Efe)
Berbat Silo (Süleyman Kaya)
Pala Hüseyin (Hüseyin Altınbaş)
Salih Karakelle
Hasan Suruç
Leşgonunoğlu Kaya Koyuncu
Faytoncu Cevdet (Cevdet Gencer)
Kabadayı Zafer Salih Koyuncu (Leşgo Salih)
Yaşar Koyuncu (Deli Yaşar)
Pıne (Salih Ay)
Ustura Şabo (Şaban Erkalay)
Canavar Heso (Hasan Çakır)
Çifte Aslan
Tarzan Ğeyro (Hayrettin)
Kara Aydın (Aydın Kara)
Jilet İsko
Gınde Eli (Tepebaşılı)
Faytoncu Salih (Salih Erkalay)
Uğur Özgüner
Yorgansız Salo (Selahattin Özgüner)
Mıtırıp Mıno
Mıtırıp Yılmaz
Sabahattin Özgüner
Tayfur Kartal
Şakşak Eli
Dere Mehleli Nurettin Karakuş
Yılmaz Atay
Recep Türkoğlu
Kınyas Atacan
Salih Gizli
Sevgili dostlar bildiğim hatırladığım şehir, mahalle ve sokak kabadayıları olarak aklımda ve hafızamda kalan isimler bunlar.
Unuttuklarımızda olabilir ve mutlaka vardı. Onlar ehli namus ne kadın ne erkeğe durduk yerde karışıp ilişmezlerdi. Onlar kendi alemlerinde çatışırlardı. Ha içlerinde kabadayı olmayıp da külhanbeyi olanlar yok muydu elbette ki vardı ama o kadar çok değildiler.
Şehir kabadayısı olarak ün yapanlar iki elimizin parmakları kadar ya vardı ya yoktu.
Gerisi sokak mahalle kabadayı veya külhanbeyleriydi. Her ne olursa olsun onlar bu şehrin kabadayıları külhanbeyleri olarak Van’ın tarihine geçtiler.
Bu gün aramızda olmayanlar var. Her şeye rağmen biz bu gün olanları rahmetle anıyor ve Allah cümlesinin taksiratlarını affetsin diye duacı oluyoruz.
Şimdi kabadayı ara ki bulasın!
Sitemizdeki diğer UNUTULMAYANLAR için TIKLAYINIZ
ay%C4%B1lar">#EfsaneKabadayılar %C4%B1lar">#EskiKabadayılar yanlar">#VanUnutulmayanlar