Van Tarihinde Unutulmaz Önemli Olaylar
Tarihi olaylardan, doğal afetlere - unutulmaz kazalardan, sarsıcı olaylara..
Van tarihindeki en unutulmaz olaylarını sizler için derledik.
TARİHİ OLAYLAR
2 Nisan Van'ın Kurtuluşu
1. Dünya Savaşının başlaması ile Rusların kışkırttığı Ermeni çeteler isyan çıkararak Van'ı yakıp yıkmıştır.
Binlerce kişi şehit olmuş ve on binlerce Vanlı memleketlerinden göç etmek zorunda kalmıştır.
Van, 2 Nisan 1918'de Ali İhsan Sabis komutasındaki ordumuzun şehre girmesiyle yeniden istiklaline kavuşmuştur.
Adını Tarihe Yazan 120 Kahraman Vanlı Çocuk
1 Dünya Savaşı sırasında Ruslara karşı mücadele eden Hoy Cephesindeki askerlerimizin erzağı bitince, yetişkinlerin hepsi savaşta olduğu için erzak ulaştırmak çocuklara düşer.
22 Ocak 1915'te, kış mevsiminin zemheri soğuğunda yola çıkan 120 Kahraman Vanlı Çocuk, sağ-salim erzağı cepheye ulaştırır.
Ancak dönüş yolunda çıkan fırtına nedeni ile çoğu hayatını kaybeden o kahraman 120 Kahraman Vanlı Çocuk destanlaşarak adı tarihe geçer.
Van Büyükşehir Statüsüne Kavuştu
Dönenim Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 5 Aralık 2012 tarihinde onaylanan Büyükşehir Yasası ile aralarında Van’ın da bulunduğu bir çok İl Büyükşehir Belediyesi statüsü kazındı.
Van'ın Büyükşehir olması ile İpekyolu, Tuşba ve Edermit merkez ilçe,
Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp ve Saray'da Merkeze bağlı içleler olarak belirlenerek 3'ü merkez 10'u diğer olmak üzere toplam 13 ilçeye ayrıldı.
DOĞAL AFETLER
1941 Erciş Depremi
Van’ın Erciş ilçesinde,10 Eylül 1941 tarihinde merkez üssü Kocapınar beldesi olan 5.9 büyüklüğündeki depremde 194 kişi hayatını kaybetmiş, 36 köy yerle bir olmuştu.
1976 Çaldıran / Muradiye Depremi
24 Kasım 1976 tarihinde merkez üssü Van'ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7,5 Ms büyüklüğündeki depremde 3840 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı, 9232 bina hasar gördü. 2000 kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80'i yıkıldı.
Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu. Yağmur ve kar yağışları nedeniyle kurtarma ve yardım çalışmaları gecikti.
7,9 Erzincan depreminden sonra Türkiye'nin ikinci büyük depremi olarak kayıtlarda yerini aldı.
23 Ekim ve 9 Kasım 2011 Van Depremleri
23 Ekim 2011 günü meydana gelen Van-Erciş merkezli deprem ve 9 Kasım 2011 günü yaşanan Van-Edremit merkezli deprem; Van ve ilçelerinde çok kuvvetli bir şekilde hissedilmiş olup, bölgenin yapı stoğu nedeniyle yıkıcı hasar yaratmış ve çok sayıda can kaybına yol açmıştır.
23 Ekim ve 9 Kasım 2011 depremlerinde toplam 644 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 1.966 vatandaşımız yaralanmış, 252 vatandaşımız ise enkazlardan sağ olarak kurtarılmıştır.
2020 Başkale Depremi
23 Şubat 2020 tarihinde, Türkiye'nin İran sınırında meydana gelen depremden etkilenen Van'ın Başkale ilçesindeki sınır köylerinde 4'ü çocuk 9 kişi hayatını kaybetti.
2'si yoğun bakımda 50 kişi de yaralandı.
2020 Bahçesaray Çığ Felaketi
4 Şubat 2020 tarihinde, Van-Bahçesaray yolunda düşen çığın altında kalan iş makinası ve minibüsteki yedi kişi kurtarılırken, beş kişi de öldü.
Daha sonra çığ altında kalan iki kişi için kurtarma çalışması başlatıldı. Çalışmaların yapıldığı noktaya 5 Şubat 2022 tarihinde bir kez daha çığ düştü. Aralarında güvenlik görevlilerinin de olduğu 35 kişi yaşamını yitirdi.
Türkiye’yi yasa boğan İki çığda toplam 42 kişi hayatını kaybetti.
UNUTULMAZ KAZALAR
Van THY Uçak Kazası
Türk Hava Yolları’nın 29 Aralık 1994 günü yaptığı TK278 sefer sayılı Ankara Esenboğa – Van seferi sırasında Van havalimanı’na yaklaşan uçak yoğun sis ve kar yağışı yüzünden son yaklaşmada tepelerden birine çarpması sonucu 7 mürettebattan 5 kişi, 69 yolcudan 52 kişi olmak üzere toplam 57 kişi öldü.
2 mürettebat 17 yolcu toplam 19 kişi ise yaralı olarak kurtuldu.
Van Gölünde Mülteci Faciası
27 Haziran 2020’de, Van'ın Gevaş ilçesinin Altınsaç Mahallesi'nde, mültecileri taşıyan bir tekne battı.
Tekne sahiplerinden Medeni Akbaş kurtulurken, yapılan arama ve kurtarma çalışmaları sonucunda 2'si çocuk 61 kişinin cansız bedenine ulaşıldı.
Artos'ta Keşif Uçağı Düştü
Van’da Emniyet Genel Müdürlüğü’ne ait bir keşif uçağı Artos Dağı'nın 2 bin 200 rakımında dağa çarparak düştü.
Kazada 2’si pilot, 7 emniyet görevlisi hayatını kaybetti.
SARSICI OLAYLAR
Bahçesaray Sündüz Katliamı
Van'ın Bahçesaray ilçesindeki Sündüz Yaylası'nda 18 Temmuz 1993'teki PKK Terör eyleminde 14'ü çocuk 24 kişi katledildi.
Van Valisine Bombalı Saldırı
02.07.2004 tarihinde Van Merkez Ordu Caddesi üzerindeki Mavi Plaza’nın önünde, dönemin Van Valisi Vali Hikmet Tan’ın makamı aracı geçtiği sırada bomba yüklü bir otomobil infilak etti.
Meydana gelen patlamada 4 kişi öldü, 22 kişi yaralandı. Vali Tan yara almadan kurtuldu.
Zabıta Aracına İntihar Saldırısı
9 Mart 2006'da Van Beşyol civarında, Van Belediyesi'ne ait trafik zabıta aracına yaklaşan PKK mensubu Devrim Solduk'un üzerindeki patlayıcıları infilak ettirmesiyle gerçekleştirilen intihar saldırısında, saldırganın yanı sıra üç kişi öldü, 13 kişi ise saldırıdan yaralı olarak kurtuldu.
Polis Karakoluna Bombalı Saldırı
Van'ın Merkez İpekyolu İlçesi Sıhke Caddesi üzerinde bulunan İki Nisan Polis Merkezi önünde, 17 Ağustos 2016 tarihinde saat 23:15 sıralarında PKK tarafından gerçekleştirilen eylemde bina yakınlarına park edilen bombalı araç infilak etti.
Saldırıda 2'si polis toplam 4 kişi yaşamını yitirmiş, 20'si polis 72 kişi de yaralanmıştır.
Saldırıda civar binalar da hasar gördü.
Parti Binasına Bombalı Saldırı
12 Eylül 2016 tarihinde PKK tarafından Van şehir merkezinde bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi Van İl binasına yapılan bombalı saldırıda 53 kişinin yaralanmıştır.
Saldırıdan bir gün önce, 11 Eylül 2016 günü hükûmet tarafından çıkartılan kanun hükmünde kararname ile 28 belediyeye kayyım atanmasına karar verilmiştir.
Saldırıyı üstlenen HPG, saldırının Demokratik Bölgeler Partisi'nin kazandığı belediyelere kayyum atanmasına karşı yapıldığı ifade edilmiştir.
33 Kurşun Olayı
Özalp'te 3. Ordu Komutanı Mustafa Muğlalı'nın emriyle 30 Temmuz 1943 tarihinde hayvan kaçakçılığı yaptıkları iddiasıyla evlerinden bir gece yarısı toplatılıp karakola götürülen 33 Köylü Sefo Deresi'ne (Geliyê Sefo) götürülmüş ve Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın emriyle kurşuna dizildiği belirtilmiştir.
Olaydan yıllar sonra bazı parlamenterler konuyu gündeme getirmiş ve yargılama başlamıştır.
Genelkurmay Askeri Mahkemesi tarafından yargılan yargılamada Muğlalı idam cezasına çarptırılmıştır.
Cezaevine konulan Muğlalı’nın cezası 20 yıl ağır hapse çevrilmiş olup söz konusu karar Askeri Yargıtay tarafından bozulmuş ancak Mustafa Muğlalı dava yeniden görülmeden Aralık 1951’de cezaevinde hayatını kaybetmiştir.
Orgeneral Muğlalı’nın vefatı üzerine dava düşmüştür.
Muğlalı'nın 33 kişiyi kurşuna dizmesi, şair Ahmet Arif'in 33 Kurşun adlı şiirine de konu olmuştu.
Uzun süre tartışmalara konu olan Orgeneral Mustafa Muğlalı Kışlası ismi 2011 Şehit Astsubay Erkan Durukan olarak değiştirilmiştir.
SEVİNDİREN OLAYAR
Vanspor 1. Ligde
Vanspor 1993-94 sezonunda en üst kademe olarak kabul edilen 1. Lig'e yükseldi.
4 sezon bu ligde mücadele eden kulüp1997-98 sezonunda sonuncu olarak 2. Lig'e düştü.
Ertesi sezon yeniden 1. Lig'e çıktı. 1999-2000 sezonunda 2. Lig'e düştü ve bu tarihten sonra 1 daha birinci lige çıkamadı.
Fenerbahçe ve Trabzon galibiyetleri Vanspor’un unutulmaz maçlarındandı.
Van Gölüne Dünya Birinciliği
ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) tarafından düzenlenen "Dünya Turnuvası" adlı çevrim içi fotoğraf yarışmasında, Astronot Kate Rubins tarafından çekilen Van Gölü fotoğrafı, oyların çoğunu alarak birinci seçildi.