VAN ÇÖREĞİNİN ÖYKÜSÜ
Van mutfak kültürüne önem veren, değerlerimizi yaşatmak ve bizden sonraki nesillere aktarmak için meşhur çöreğimiz hakkında araştırma yapmaya başladım.
Ata, baba mesleğini devam ettiren, Vanlı Veysel Talay usta ile çöreğimiz hakkında konuştuk.
Özellikle Ramazan ayında, sahur sofralarında, sabah kahvaltısında sofralarımızın olmazsa olmazı vazgeçilmez lezzetlerimiz, Van kesme çöreği, taptaba, yağlı çörek, tırnaklı açık ekmek.
Bu lezzetlerin asıl ustaları kimdi? Kimler tarafından yapılmıştı?
Veysel usta ile birlikte kaleme aldığım vaz geçilmez Ramazan ayının lezzetlerinin öyküsü...
Veysel ustanın merhum dedeleri, Hem annesinin babası hem de babasının babası, önce İran'da bu mesleğe küçük yaşlarda başlamışlar. Muhacirlık zamanı gelince önce Van'ın Özalp ilçesine göç ederler. Ali Talay Özalp'da derme çatma bir fırın yaparak 4 yıl burada mesleğini devam ettirir. Orada kendine yardımcı olan Tahir ustayı yanına alarak Van'a gelir. Van'da eski karakolun altında kendilerine ait fırın yaparak işlerine devam ederler.
Çörek ve ekmeğin lezzeti halk tarafından büyük rağbet görmeye başlar. Fırının önünde tahtadan dezgahlarda kurarlar. Ali Talay ile Mehmet Talay yaşlanınca, Oğulları İsmail Talay, İbrahim Talay, Celal Talay kardeşler baba mesleğini yaşatmaya devam ederler.
Talay kardeşler geçen yıllar arasında fırınlarını yeniler, Necmettin Altay'lının dükkanını kiralayarak fırının adını şerefiye fırını koyarlar.
Van Çöreği ve Açık Ekmeğin Mucitleri
Van çöreğinin, açık ekmeğinin mucitleri Tahir Usta, İbrahim Talay, İsmail Talay, Celal Talay yapmış oldukları bu lezzetleri ile Van halkının vazgeçilmezleri olurlar.
Halk arasında İbrahim Talay'ın lakabı fırıncı İbo olur.1975 Yılında Türkiye'nin üçüncü Halk fırını Ankara, Adana ve Van'da kurulur. Merhum fırıncı İbrahim Talay, dönemin Van TSO başkanı Kaya Kaya Çelebi başkan yardımcısı İbrahim Talay ve 18 ortak; İbrahim Talay, Kaya Kaya Çelebi, Canan Küba, Halit Suvar, Bülent Hadanoğlu, Munci İnci ve Van Belediyesi iş birliği ile Halk ekmek fırınını kurarak Van halkına hizmet etmeye başlamaları iki ay gibi zaman alır.
İki ünite olarak kurulan halk fırını çalışmalarında vinç kopar düşen demir parçası fırıncı İbrahim Talay'ın yaralanmasına neden olur.
1976 Yılı başlarında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel Van'a gelerek fırının açılışını yaparlar.
O dönemlerde İran'a bile ekmek, çörek gönderilirmiş. Sade yağını, yumurtasını alan halk Talay kardeşler fırının önünde kuyruklar oluşturur.
İşte Van çöreğinin öyküsü.
Dededen oğullarına, oğullarından torunlarına geçerek yapılmaya devam ediyor.
Talay ailesinden vefat edenlerin mekanları cennet olsun. Işıklarda uyusunlar.
Dede, Baba mesleğini devam ettiren, merhum fırıncı İbo'nun oğulları, Balıkesir'in Altınoluk ilçesinde Selahattin Talay ile Van'da Veysel Talay kardeşlere sağlıklı ömürler dileriz.
Nuran AKÇAP DEMİRHAN
23/04/2021
