Van'ın kadim ilçelerinden Çatak ilçesinin tarihi, doğal ve kültürel zenginliklerinin anlatıldığı, Çatak Belediyesi tarafından çekilmiş tanıtım filmi...
Çatak Hakkında
Yüz ölçümü: 2.173 kilometrekare
Rakımı: 1512 m Karlı gün sayısı (ortalama): 120 gün
Sıcaklık ortalaması: 6.4 °C
Van merkezine olan uzaklığı: 81 km
Bölgede karasal iklim hakimdir. Buna bağlı olarak gece ile gündüz sıcaklık farkları yüksektir. Kışın çok miktarda kar düşer. Yörede yaşayanların temel ekonomik etkinlikleri hayvancılıktır. Arıcılık ve ceviz üretimi de yaygındır.
Çatak Nerede? Nasıl Gidilir? Van-Çatak Kaç Km?
Çatak; Van’a bağlı bir ilçedir. Van’a 81 km uzaklıkta olan Çatak’a Van merkezden kalkan arabalar ve kendi aracınızla yaklaşık bir buçuk saatte ulaşabilirsiniz.
Çatak Gezilecek Yerler
Çatak içerisinde doğanın birçok harikasını ve tarihin birçok mirasını barındırır.
Öncelikle Çatak’ta bulunan doğa harikası güzelliğe sahip Kanispi Şelalesini sizinle paylaşmak istiyorum.
Kanispi Şelalesi (Beyaz Şelale)
Kanispi Şelalesi Van merkezine 75 km, Çatak’a ise 5 km uzakta bulunmaktadır. Buraya Van merkezinden gidebileceğiniz gibi Çatak’tan da gidebilirsiniz. Çatak yolu üzerinde olan bu şelale coşkulu akışı ve süt beyazı renginden dolayı beyaz su anlamında Kanispi Şelalesi denilmiştir.
Korunma altına alınması için Van Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce müracaatı yapılmıştır.
Masiro Kanyonu ve Mağaraları
Van'ın Çatak ile Siirt'in Pervari ilçesi arasında Kato Dağı sırtları ile Besler Dereler Bölgesinin etrafını çevrelediği Masiro Çayı, kanyonları ve mağaraları ile bir doğa harikası. Kanyonda bir de bir mağaranın içinden geçilerek girilen sarp bir kayalığa inşa edilmiş tarihi bir kilise var. Ancak bölgeye dadanan defineciler hem tarihi kiliseyi hem de mağaraları tarumar etmiş.
Hurkan Köprüsü
Çatak ilçesinde bulunan Hurkan Köprüsü Çatak deresinin üzerine kurulan tarihi bir yapıttır. Osmanlı devletinden kaldığı tahmin edilen Hurkan Köprüsü sağlam ve farklı mimarisi ile dikkat çeken tarihi yapılardandır. Moloz ve kesme taştan yapılan Hurkan Köprüsü; tek gözlü ve sivri kemerli bir yapıya sahiptir. Köprünün altında bulunan sığınma odası günümüze kadar sağlam olarak ulaşmıştır. Günümüzde hala kullanılan Hurkan köprüsü tarihi güzellikleri ve altında akan Çatak suyu ile görülmeye değer.
Zeril Köprüsü
Çatak ilçe merkezine 10 km uzaklıkta bulunan bu köprü Zeril suyu üzerindedir. Kitabesi mevcut olmayan köprü Osmanlı Döneminden kaldığı tahmin edilmektedir. Tek gözlü sivri kemer yapısı ve altındaki Zeril suyu ile oldukça dikkat çekicidir.
Hişet Aziz Etienne Kilisesi
İlçe merkezinde, Çayın güneyinde, hapishane yakınlarında mezarlıkla çevrili tepe üstündedir. Hıristiyan yazıtlarında, kilisenin kuruluşunun 3’ncü yüzyıla kadar gittiği öne sürülür. Ancak mimari üslubuna bakıldığında, muhtemelen 17’nci yüzyılda yapıldığı değerlendirilir.
Kilise, halk arasında “Hişet kilisesi” adıyla tanınır. Düzgün olmayan kaba taşlarla örülmüştür. Yapı, tek nefli ve dikdörtgen planlıdır. İç mekan, ortadan bir kemerle ikiye bölünmüştür. Üstte beşik tonoz bulunur. Kilisede, yazı ve süsleme yoktur.
Arıhan Mezarı
İlçe merkezine bağlı Uzuntekne köyünün doğusunda Arıhan Mezrasının 500 metre yakınındadır. Arıhan mezarı, kayalık bir tepenin kuzey eteğindedir. Rakımı 2350 metredir. Kayalık tepe ve çevresindeki taşlar, andezit taşıdır. Mezar odasının çevresi, dikdörtgen planlı bir taş sırasıyla çevrilmiştir. Mezar odası ise, kabaca işlenmiş olan sal taşlarıyla örülmüştür. Tahrip olmuş olan mezara, kuzey uçtaki kapak taşı kaldırılarak girildiği görülür.
Çatak'ta Ne Yenilir?
Tarihi ve tabii görüntüsü ile güzel vakit geçireceğiniz Çatak’ta yöreye özgü keledoş, kuzu tandır ve ayran aşı yemeklerinin tadına bakmalısınız.
Van gezinizde gezilecek yerler listesine doğal ve tarihi güzellikler ile dolu Çatak’a mutlaka uğramalısınız.
Çatak'ın Neyi Meşhur?
Çatak Balı
İlçe topraklarında, coğrafi yapı ve bitki çeşitliliğindeki zenginlik sayesinde arıcılık oldukça yoğun yapılmaktadır. Son yıllarda bunun sonucu olarak yörede 20 bin civarında kovan bulunmaktadır. Yıllık bal üretim kapasitesi 320 ton civarındadır.
Çatak ve Rafting
Türkiye’nin en uzun ikinci parkuru, Çatak ilçesindeki Çatak çayındadır. Karların erimesi, yağmur yağışlarının bitmesi ve havaların ısınmasıyla, Çatak çayının debisi oldukça fazla yükselir. Parkur, yarım saatte tamamlanıyor. 2018 yılında Türkiye Rafting Şampiyonası burada yapılmıştır.
Kanispi Festivali
Tam ismi “Kanispi Ceviz, Bal, Alabalık ve Doğa Festivali” dir. Her yıl geleneksel olarak Mayıs ayında yapılır.
Çatak Kırmızı Benekli Alabalığı
Van’ın Çatak ilçesine bağlı Sotkin Çayı ve Çatak Çayı’nda yaşayan “Kırmızı Benekli Alabalıklar' Çatak için önemli bir değer. Ancak oldukça artan kaçak avlanma yüzünden tehlike altında. Oysa ki, kırmızı benekli alabalıkların avlanması Türkiye genelinde kesinlikle yasak!
Çatak Cevizi
Çatak'ta yetişen cevizin içi beyaz ve oldukça yağlı olduğundan ötürü rağbet oluyor. Doğal organik hiçbir katkı maddesi kullanılmamaktadır. Oldukça zor olan ceviz hasadı, ceviz ağacının üzerine çıkıp uzun sırıklar ile dalları sert bir şekilde vurulup yere düşürülür. İşçiler tarafından yerde toplanıp kabuklarından ayrıştırılıp yıkandıktan sonra damlara serilip iyice kurutulduktan sonra pazara sunuluyor.
Ceviz Oymacılığı
Ceviz ağacı Çatak'la özdeşleşen bir ürün olduğu için Çatak denilince akla gelen ilk şey cevizdir. Atölyelerde kuruyup atıl duruma gelen ağaçlar usta ellerde işlenip dekoratif, şık ev eşyaları olarak üretiyorlar.
Berivanlar
Sütün zorlu yolculuğunun emektarları
Van Çatak'ta Berivanlar, her gün koyunlarını sağmak için katırlarla vadi ve sarp kayalık yolları aşarak yaylalara ulaşıyor. Berivanlar (süt sağan kadın), erken saatte kalkıp ev işlerini bitirdikten sonra zorlu bir yolculuğa başlıyor.
Çatak'ın Tarihi
Yörenin eski ismi “Şatak” ve “Şatakh” olarak kullanılmıştır. Yöre: 10 ve 11’nci yüzyıllar arasında Van merkezli Vaspuragan Krallığı döneminde gelişmiş ve çok sayıda kilise ve kale ile donatılmıştır. 1830’lu yıllarda Osmanlı döneminde burada küçük bir kasaba bulunur.
Bu kasaba uzun süre Hakkari Beyliğine bağlı kalmış ve ismi “Şağı Hakkari” olmuştur. 1865 yılında yerleşim yeri “Şitak” adını almış, Cumhuriyetten sonra ise, 1960 yılında “Çatak” adını almıştır. 1915 yılında yörede Rus işgali görülür. İşgal sırasında Ermeni çetecileri, bölgede terör yaratmıştır.
