Van Çaldıran İlçesi Tanıtımı
Van'ın 13 ilçesinden biri olan Çaldıran, 1987 yılında ilçe oldu.
Çaldıran Ovası üzerine kurulmuş olup, soğuğu ile meşhurdur.
Denizden yüksekliği 2050 metredir. Van il merkezine uzaklığı 113 km dir.
Geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olup son yıllarda turizm alanında da önemli yatırımlar yapılmıştır.
Çaldıran, Avrupa’dan gelip İran’a uzanan transit yol üzerinde bulunmaktadır.
İşte; tarihi, doğası ve gezilecek yerleri ile tanıtmaya çalıştığımız 'Çaldıran Tanıtım' yazımız...
Çaldıran'ın Tarihçesi? Çaldıran Ne Zaman İlçe Oldu?
Çaldıran ilçesi 1987 tarihine kadar köy statüsünde Muradiye ilçesine bağlı iken 7 Haziran 1987 tarihinde belde belediyesi statüsüne ve 4 Temmuz 1987 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 3392 sayılı kanun ile ilçe statüsüne kavuşmuştur.
Van Çaldıran Hakkında Genel Bilgiler
Çaldıran ilçesi il merkezine 109 km, Erciş ilçesine 68 km, Doğubeyazıt ilçesine 65 km mesafede olup il merkezine bölünmüş yol ile bağlanmaktadır.
İlçenin yüz ölçümü 1587 km2 ve rakımı 2050 metre olup, ilçe merkezi Çaldıran Ovası'na kurulmuştur.
Etrafında Özalp, Doğu Beyazıt, Diyadin, Muradiye ilçeleri ve İran bulunmaktadır. İlçe merkezinden E-99 karayolu geçmektedir.
İlçede doğan Bendimahi Çayı, ilçenin ortasından geçerek Van Gölü'ne dökülmektedir.
2023 yılı verilerine göre Çaldıran'ın nüfusu 56.901'dir.
Bu nüfus, 29.756 erkek ve 27.145 kadından oluşmaktadır. Yüzde olarak ise: %52,29 erkek, %47,71 kadındır.
Dört Bir Yanı Dağalarla Çevrili
İlçede yer alan başlıca dağlar ise, kuzeyde Büyük Tendürek (3538 m) ve Küçük Tendürek (3298 m)'den oluşan Tendürek Dağı, batıda Bemraz Dağı (2690 m), Köse Dağı (2646 m) ve Miladirij Dağı (2611 m), güneyde Pirreşit Dağı (3109 m) ve Kebir Dağı (2539 m), doğuda Elegan Dağı (2653 m), Aktaş Dağı (2844 m), Dumanlı Dağı (3061 m) ve orta kesimine yakın yer alan Alikelle Dağı (2726 m), Boz Dağı (2593 m) ve Kaf Dağı (2464 m)'dır.
Çaldarın'ın İklimi
İlçenin iklimi karasal iklimdir. Kışları çok sert geçer ve sıcaklık bazı gecelerde -40 lara ulaşır. Türkiye'de en düşük sıcaklığın ölçüldüğü ilçelerden biridir.
Çaldıran Savaşı
Çaldıran Savaşının Çaldıran Ovasında yapıldığı bilinse de tarihçiler arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Nitekim Çaldıranın doğusunda bulunan İran sınırları içerisindeki Siyahçeşme adlı yerleşim biriminin adı 2005 yılında Çaldıran (44.000 Nüfus) olarak değiştirilmiştir.
Burada da Çaldıran Ovasından daha küçük olan bir ova bulunmaktadır. İranlılar Çaldıran Savaşının bu ova sınırları içerisinde yapıldığını iddia etmektedirler. 23 Ağustos 1514 tarihinde sonuçlanan Çaldıran Savaşının 2014 yılında 500. Yılı kutlanacak olup, bu yöndeki çalışmalar devam etmektedir.
Çaldıran Tarihi ve Doğal Güzellikleri Nelerdir? Gezilecek Yerler Nerelerdir?
Çaldıran Kaz Gölü
Van’ın Çaldıran ilçesinde beslenen mandalar, kışın sıcaklığın eksi 10 / 20 / 30 derecelere kadar düştüğü bölgede Kaz Gölü'ne girerek tabandaki yosunları yiyerek besleniyor.
Van manda sütü, her derde devadır sözü boşuna söylenmiyor.
Son zamanlarda bu doğa harikası gölü ve mandaları fotoğraflamak için çok sayıda yerli ve yabancı fotoğrafçı bölgeyi ziyaret ediyor.
Ayrıca bu mandaların şifalı sütünden yapılan ürünlere çok büyük bir talep görüyor.
Çaldıran Kayak Merkezi
Van'ın Çaldıran ilçesinde 1999 yılındal hizmete giren Termal Kayak Merkezi bölgenin kayak turizm merkezi olmaya aday.
Çaldıran Belediyesi tarafından kurulan kayak merkezinin açılması ile birlikte kayak severlerin uğrak haline geldi.
Doğal karın ve rahat kayağın yapıldığı dağların yamaçlarına kurulan kayak termal merkezine çevre il ve ilçelerden gelen kayak severlerin eğlenceli ve hoşça zaman geçirdikleri bir yer oldu.
Son iki yılda Van Abalı Kayak Merkezinin kar azlığından dolayı açılamaması ise kayak severler Van merkezine 100 kilometre uzaklıkta bulunan Çaldıran kayak merkezine gelerek kayıyorlar. Hafta içi belediye araçları ile kayak merkezine taşınan öğrencilere kayak eğitmenlerince eğitim verilirken, gelecekteki kayakçılar yetiştiriliyor.
Çaldıran Termal Otel
Türkiye'nin en soğuk yerleşim yerlerinden Çaldıran'da, yer altı sıcak su kaynaklarının ekonomiye kazandırılması amacıyla 2023 yılında termal tesis projesi hayata geçirildi.
Yer altından sıcaklığı 90 dereceye kadar ulaşan suyun çıktığı Ayrancılar Mahallesi'nde 30 bin metrekarelik alana kurulan ve jeotermal su kaynaklarıyla ısıtılan tesis, zemini çakıl ve kumla desteklenen 2 bin 500 metrekarelik Van Gölü şeklindeki açık havuzuyla da dikkati çekiyor.
Bazı ziyaretçiler, tesisin yanındaki pistte kayak yaparken, bazıları da 1,5 metre derinliğindeki açık havuzda yüzerek eğleniyor.
Çaldıran'dan Türkiye'ye Örnek Jeotermal Serası
Hava sıcaklığının sıfırın altında 40 dereceye kadar düştüğü Van'ın Çaldıran ilçesinde, jeotermal enerji ile ısıtılan seralarda yetiştirilen domatesler birçok ilde tüketiliyor.
Türkiye'nin en soğuk yerleşim yerlerinden olan Van'ın Çaldıran ilçesine bağlı Ayrancılar mevkisinde, 2016'da 34 bin metrekare alana kurulan jeotermal seralarda, dondurucu soğuklara rağmen domates yetiştiriliyor.
Bölgede birçok farklı noktada sondajla çıkarılan sıcak suyla ısıtılan seralarda topraksız tarım yapılıyor.
Çaldıran Ovası
Çaldıran Ovası, ilçenin kuzeydoğusunda yer alır ve tümüyle karla kaplı olur. Mart sonunda karların erimesiyle yer yer yazın kuruyan geçici bataklıklar oluşur. Ovada irili ufaklı alçak tepeler bulunur. Kuzeyini volkanik Tendürek Dağı sınırlar, doğusunu ise İran sınırı oluşturur.
Çaldıran Ovası Doğal Sit Alanı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca “Doğal SitNitelikli Doğal Koruma Alanı” ve ‘‘Doğal Sit-Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’’ olarak tescil edilmiştir.
Çaldıran Kubik Kümbetler
Çaldıran’da yöre halkı tarafından Altıyol zindanları olarak bilinen ve ilçenin Yeniyaka Mahallesi'nde bulunan Kübik Kümbetleri tarihi değerler açısından önemli bir yer sahiptir.
Kitabeleri kayıp olan yapıların 17.yy ortalarında yapıldıkları düşünülmektedir. Kuzey ve güneyde birbirine yakın yapılmış tek katlı, iki kümbetten kuzeydeki sekizgen, güneydeki dokuzgen gövdelidir.
Dış kaplamaları tamamen sökülmüş olan kümbetler, günümüzde giderek yok olmaktadırlar.