Van Kavut'unun Tarihçesi ve Tarifi

Van Kavut'unun Tarihçesi ve Tarifi Geçtiğimiz günlerde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Van’a ait olduğu tescillenen Kavut, Urartu mirası olup Peygamber sofralarında ve  Evliya Çelebi’nin Van Seyahatnamesinde de yer bulmuştur. İpekyolu güzergahında olması nedeniyle tarih boyunca yolcuların konukladığı mekanlara ev sahipliği yapan, Van ilinde, halkın ağırlıklı olarak hayvancılıkla uğraşması nedeniyle üretilen Otlu Peynir, Kaymak, Bal, Murtuğa, Kavut, Tereyağı, Cacık, Gül Reçeli, İlitme ve Çörek başta olmak üzere pek çok ürünün sunulduğu bir Van Kahvaltı kültürü oluşmuştur. Van Kahvaltısının geçmişte ve günümüzde olmazsa olmaz ürünlerinden biri de kavuttur.

Urartu Mirası Kavut

Van Kavutunun Urartu Medeniyeti döneminde Van Bölgesinde süren uzun savaşlar sırasında askerlerin beslenmesinde kullanıldığı ve günümüze kadar geldiği bilinmektedir. Van ilinde gerçekleştirilen 42 yıllık kazı çalışmaları sonucunda Urartu Mutfağına yönelik önemli bulgular elde edilmiştir. Urartular tarafından Van’da buğday, mercimek ve nohut  tarımının yapıldığı, kalelerin alt kısımlarında depolar bulunduğu ve kazılarda Kavut yemeğinin 3 bin yıllık kalıntısının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Bu yemek bölgenin en eski yemeklerinden biri olup 16. yüzyılın sonlarında Şeref Han, 17. yüzyılın sonlarında da Van ve Bitlis’e gelen Evliya Çelebinin dağlık bölgelerde halkın darıdan yapılan Gavut (Kavut) yemeğini yazmıştır. Evliya Çelebinin yöreye yaptığı seyhatte geldiği bütün evlerde hep kendisine  ‘Pohsin (Kavut) yer misin?’  diye sorulduğunu yazmıştır. Evliya Çelebi yörede Pohin olarak adlandırılan yemeği şu şekilde anlatmıştır. ‘… süt, darı ve tereyağı ile pişirilen bu yemek oldukça lezzetlidir ve hemen hemen her konuğa ikram edilmektedir.  ..’ Kavut, Van Gölü Havzası başta olmak üzere ayrıca Ortadoğu’da da tüketilen bir yemektir. Eskiden sevilerek yapılan ve oldukça lezzetli olan ‘Elmalı Kavut’ ise Van’da yetişen ve Kavut içerisine koyulan bu elmanın yetiştirilemez olması ile artık yapılmamaktadır. Kavut üzerine pekmez, gül reçeli veya bal dökülerek açık ekmek ile yenilmesi gelenektir. Sütle bekletilmiş ve öğütülmüş kabuklu buğday unu ile tereyağının kavrulması ile üretilen Kavut’un besin değeri yüksek olup, tarihte erken kalkanların gıdası olarak bilindiğinden Peygamber sofralarında da yer bulmuş, yöre insanının hem kahvaltı hem de sahur sofrasında eksik olmamıştır. Van Kavutu, buğday kabuğundan ayrılmadan 12 saat süt içerisinde bekletilir. Sonrasında sıcak havada, gölgelik ortamda kurutulduktan sonra el değirmeninde öğütülür. (Rondo da çekebilir) Van Kahvaltısının vazgeçilmezlerinden olan Kavut, Van Ticaret ve Sanayi Odasının müracaatı ile Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından 25.10.2018 tarihinde onaylanarak koruma altına alınmış ve  Van'a özgü bir lezzet olarak tescillenmiştir.

Kavut Tarifi

• 4 Kişilik Kavut İçin 70/80 gr Tereyağı (Sıvı yağ da olabilir) tavada sıvı hale gelinceye kadar eritilip ve hafif ateşte kızdırılır.
• Ardından 100 gr buğday unu serpilir. Bulamaç haline gelinceye kadar un 15 dakika pişirilip sunuma hazır hale getirilir.

İsteğe göre; Bal, Reçel veya Toz Şeker ile tatlandırılıp, Ceviz ile süsleyebilirsiniz Van Mutfağı yazılar için Tıklayınız