Tarihteki İlk TOKİ'si Sayılan Zernaki Tepede Kazılar Başladı
2600 yıl öncesine ait olup Urartuların TOKİ'si olduğu iddia edilen, tarihteki ilk 'Izgara Planlı' antik kenti Erciş Zernaki Tepe'nin sırrının çözülerek turizme kazandırılması için kazı çalışmaları başladı...
Tarihteki İlk Antik Kent
Zernaki Tepe Nerede? Zernaki Tepe Hangi Medenineyete Ait? Zernaki Tepe Şehir Planı Nasıl?
Zernaki Tepe, ilçenin kuzeyinde, Erciş şehir merkezi sınırında Yukarı Işıklı Mahallesi'nde bulunan tepe şeklindeki yerleşim yerinin adıdır.
Tepelik alan; zemin seviyesinden 60 m. ile 140 m. arasında değişebilen yüksekliğe sahip, yaklaşık 2,5 km. uzunluğunda ve 1,5km genişliğindedir. Çok geniş alana yayılan şehir, birbirini dik kesen 7-8 metrelik caddeler ve 5-6 metre genişliğindeki sokaklardan oluşmaktadır. Sokak ve caddelerin kesişmesiyle ortaya çıkan düzgün dikdörtgen yapı adaları içinde planları ve büyüklükleri aynı olan evler inşa edilmiştir.
Evler; biri kare, ikisi dikdörtgen ve ikisi dar olmak üzere toplam beş odalıdır. Evlerin dış duvarları 1.5 metre, iç duvarları ise 1 metre kalınlığındadır.
Bu yapı şemasına göre kentin 10.000 kişiyi barındırabileceği anlaşılmaktadır. Zernaki Tepe, Anadolu'nun eski ızgara plan denilen düzenli yerleşim yerlerinden birisidir.
Zernaki Tepe'de Kazı Çalışmaları Başladı
Van'ın Erciş ilçesindeki Zernaki Tepe'de bulunan ve 2 bin 600 yıllık olduğu değerlendirilen ızgara planlı tarihi kent kalıntısı, kazı çalışmalarıyla gün yüzüne çıkarılacak.
Yukarı Işıklı Mahallesi'ndeki tepede 270 hektarlık alanda bulunan ve yaklaşık 2,5 kilometre uzunluğunda, 1,5 kilometre genişliğindeki ızgara planlı tarihi kent kalıntısının gizemi çözülüyor.
Modern toplu konut anlayışının Doğu Anadolu'daki ilk örneği olduğu düşünülen kent kalıntısının yüzey ve kazı çalışmalarına kısa süre içinde başlanması planlanıyor.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, Erciş Kaymakamı ve Belediye Başkan Vekili Nuri Mehmetbeyoğlu, AK Parti Van Milletvekili Abdulahat Arvas, , Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof.Dr. Rafet Çavuşoğlu, Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Menaf Turan, ızgara planlı yapının yer aldığı alanda incelemelerde bulundu.
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli de Kültür ve Turizm Bakanlığının, Van Müze Müdürlüğünün desteği ve üniversitedeki bilim insanlarının danışmanlığında, Urartu yılının ilan edilmesi için çalışma yürüttüklerini belirtti.Kentte büyük çabalar sonucu dünyada başka bir örneği olmayan Urartu Müzesi'nin açıldığını anımsatan Şevli, "Van'da hem bir Urartu yılının ilan edilmesi hem de uluslar arası bir Urartu sempozyumu düzenlemenin vakti gelmiştir. Pandeminin biraz daha hafiflemesiyle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi olarak gerekli girişimlerde bulunacağız. Bu bölgenin de ortaya çıkarılması için çalışmalar başlatılacak. Buranın kentimizin turizmine katkı sunacağına inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
Kaymakam Mehmetbeyoğlu, gazetecilere yaptığı açıklamada, Zernaki Tepe'nin kadim medeniyetlere başkentlik yaptığını söyledi.
Coğrafyada yetişen uygarlıkların yaptığı çalışmaları yerinde görme imkanı bulduklarını belirten Mehmetbeyoğlu, "Bu incelemenin ne kadar değerli ve önemli olduğunu gördük. Projeyi, kadim mirasımızın ortaya çıkarılması ve yeni kuşaklara aktarılması anlamında kıymetli bir çalışma olarak görüyoruz. Erciş'te üniversitemizin, Kültür Turizm Bakanlığımızın, vekillerimizin, bütün paydaşlarımızın desteğiyle bu sahada çalışmalara başlayacağız." dedi.
"Çok önemli bir miras"
AK Parti Van Milletvekili Abdulahat Arvas ise bölgede geçmiş medeniyetlere ait çok önemli yapıların bulunduğunu, bu tarihi mirasların yapılan kazı ve restorasyon çalışmalarıyla gelecek nesillere aktarıldığını ifade etti.
İlçenin kuzeyinde 2,5 kilometre uzunluğunda, 1,5 kilometre genişliğindeki ızgara planlı yapının turizme kazandırılacağını aktaran Arvas, "Çok geniş alana yayılan şehir, birbirini dik kesen 7-8 metrelik caddeler ve 5-6 metre genişliğindeki sokaklardan oluşmaktadır. Buradaki yaklaşık 270 hektarlık alanda, 70 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyor. Zernaki Tepe'de, modern toplu konut anlayışının Doğu Anadolu'daki ilk örneği olduğu düşünülen ızgara planlı kent kalıntısında, arkeolojik yüzey araştırması ve ardından kazıların başlatılmasını en kısa zamanda planlanıyoruz." diye konuştu.
"Kent turizmine katkı sunacak"
YYÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof.Dr. Rafet Çavuşoğlu da ızgara planlı şehrin Urartularda bulunmayan bir özellik olduğunu, şu ana kadar yapılan kazılarda bu bağlama şekline rastlanmadığına dikkati çekti.
Bölgede kırlangıç bağlama şeklindeki yapının daha çok Pers ve sonrasındaki dönemde ortaya çıkan bir uygulama olduğunu aktaran Çavuşoğlu, şu bilgileri verdi:
"Doğu Anadolu Bölgesi'nde Anadolu'nun doğusundaki ilk planlı ızgara planlı şehirdir. Burası bu açıdan çok önemli. Batıda, sahil kesimlerinde ızgara planlı arkeolojik verilerimiz var ama doğudaki ilk plan. Burada Urartulara ait batı eteklerinde iki tane kaya mezarı var. Aynı şekilde yüzeyde yaptığımız araştırmada Urartu'nun Biainili dediğimiz seramikleri var. Burada Urartu'da görmediğimiz kırlangıç bağlama noktaları var. Bu özellik Urartu'dan sonraki yüz yılda özellikle Persler döneminde kullanılmaya başlanan bir sistem. Tüm özelliklerinin tespit edilmesi için mutlaka arkeolojik kazılara ihtiyaç var. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Arkeoloji Bölümü olarak buna katkı sunmayı düşünüyoruz."
#urartular #zernakitepe #toki
