Sait Ebinç Kaleminden ile 110 Yıllık Van Fotoğrafı
1912 Senesi Balkan Harbinin olduğu yıl.
1912 Senesinin Ağustos aylarının sonu Van’da Nısfı Van’da ( Van’ın Diğer Yarısında) Sur içindeki çarşıda bir pazar yeri.
Kağnılarla Sıhke Köyü’nden getirilmiş kavunları görmektesiniz.
İmparatorluk döneminde Van’da otarşik bir ekonomik düzen egemen.
Diğer şehirlerle münakale (ulaşım) yol imkanları zayıf olduğu için kapitalist pazarlarla eklemlenme düzeyi çok zayıf kalmıştır.
Kapitalist ilişkiler sadece ticaretin belli alanlarıyla sınırlıdır.
Her ne kadar canlı hayvan ticareti (koyun) ticareti imparatorluğun diğer vilayetlerine Şam’a Halep’e bir ölçüde de Trabzon limanı üzerinden dünya kapitalist piyasalarıyla ticari devreler oluştursa da Van’da İmparatorluk döneminde orta sınıfı oluşturan tüccar sınıf Ermeniler ve sayıları Guinet’ni istatistiklerine göre 4000 civarında olan Yahudiler ve sayıları tüccar sınıf içinde göreli olarak az da olsa şehrin yerli aileleriydi.
Cumhuriyet döneminde ise şehirde ilk servet ve sermaye birikimini canlı hayvan ticareti, Van'da askeriyeye iaşe ve ibate sağlayan zahire mütehitliğiyle iştigal eden yerli Türk ailelerle başlamıştır.
Bunlar gerek Van’ın yerli ahalisi’ Altaylıoğulları, Yörükoğulları Yoğurtçuoğulları. Nalbantoğulları ve gerek Cumhuriyetin ilk yıllarında birinci kuşak Soydanlar, Bekiroğulları, Şengüller gibi ailelerdir.
Sosyolojik açıdan ve sosyal tarih açısından bu fotoğraf pek çok şey söylüyor.
Fakat Zooloji açısından da...
Kafama bir soru takıldı fotoğrafın sağ cihetinde Hollanda ırkına benzeyen bir öküz durmaktadır.
Acaba 1912 senesinde o öküz yerli ırk mı yoksa taaa Felemenk ülkesinden Van'a gelmiş bir belek dana mı çok merak ettim.
Zooglar bu hususta bu fakiri aydınlatırlarsa sevinirim.
Fotoğrafa dikkatli bakarsanız 110 sene evvelki Sıhke Kavunlarının kokusunu duyabilirsiniz.
Fotoğraf: Hangian Arşivi
