Van'ın Çatak ilçesinde yapılması planlanan Hidroelektrik Santrali (HES) projesi Meclis Gündeminde.
Bölgenin essiz doğa güzelliğine, tarıma, hayvancılığa, turizmine zarar verecek; telafisi imkansız ekolojik, sosyal ve kültürel yıkımlara neden olacak proje ile ilgili HDP Ekolojiden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Çepni soru önergesi verdi.
HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni, Meclis Başkanlığı’na sunduğu soru önergesi ile Doğal yaşamın zengin olduğu Van ilinin Çatak ilçesinden geçen Sorgut Çayı’na boru tipi Hidroelektrik Santrali (HES) yapımına başlandığı haberi basında yer almıştır.
2008'de İptal Edilmişti
Çepni, Turizm açısından çok önemli olan Kanispi Şelalesi ile 3 ayrı dere birleşip Çatak ilçesine ve vadiye hayat vermektedir. Bölge halkı, hayvancılık, arıcılık ve balıkçılık ile geçimini sağlamaktadır. Temiz doğası, peyniri, balı ve balığı oldukça talep görmektedir. Çatak’da yapılması planlanan Hidroelektrik Santralin (HES) ilk 2008 yılında projesi yapılmış, 2013 yılında, halkı bilgilendirme toplantısında belediye ve vatandaşların yoğun tepkisi üzerine iptal edilmiştir.
13 Haziran 2019 tarihinde Çatak Kaymakamlığının ilanıyla tekrar halkı bilgilendirme toplantısı yapılmış ve projenin tekrar hayata geçirileceği duyuruluştur. HES türbinlerinin ilçenin içme suyu kaynağının yanına inşa edilerek, içme suyuna zarar vereceği iddiası da vardır.
Çevre Bütün Canlıların Ortak Varlığıdır
2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır. Anayasanın 56 Maddesi de “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” Diyerek, ekolojik dengenin, doğal çevrenin ve insan sağlığının korunmasını güvence altına almıştır.
HES Çevreye Büyük Zarar Verecek
Yasalarla korunan bu ilkelere uymayan, rant kaygısı taşıyan, çevreye zarar veren, yaşam alanlarımızı, sağlığımızı ve geleceğimizi tehdit eden her türlü proje kanunlara aykırıdır. Yapılmakta olan HES’in,tarıma, balıkçılığa ve arıcığa darbe vuracağı, ilçe turizminin büyük zarar göreceği endişesi taşıyan yöre halkı ve sivil toplum kuruluşları; telafisi imkansızekolojik tahribatlara neden olan, nehirlerin akışını durduran, akarsu yataklarında bulunan kültürel mirasları yok eden, doğaya, çevreye ve insan sağılığına ciddi zararlar veren HES projesinin iptali için mücadele etmektedir. Denildi.
Milletvekili Çepni, bu bağlamda Cumhurbaşkanı yardımcısı Oktay’dan aşağıdaki soruları yanıtlamasını istedi:
1- 2013 yılında projesi iptal edilen Çatak Hidroelektrik Santralinin tekrar gündeme getirilmesinin ve yapımına başlanmasının gerekçesi nedir?
2- Çatak HES projesi faaliyete geçtiğinde yıllık kaç kilovatsaat elektrik üretimi planlanmaktadır? Çatak ilçesinin ihtiyacı ne kadardır? Şu an ihtiyacı karşılanmamakta mıdır?
3- Çatak HES projesinin, Çevresel Etki Değerlendirmesi raporu var mıdır? Hani tarihte hazırlanmıştır? Rapor yöre halkı ile paylaşılmış mıdır? Çevresel etkiler için meslek odaları ile işbirliği yapılmış mıdır?
4-Çatak nehir suyununne kadarı HES borularına alınacak, ne kadarı halkın kullanımında olacaktır? Suyun yeterli olmadığı durumlarda ne yapılacağı konusunda bir projeniz var mıdır?
5- Muradiye ilçesinde yapılan HES nedeniyle su seviyesi azalmış ve oksijenin düşmesi nedeniyle göç yolundaki tonlarca balık telef olmuştu. Çatak’ta da aynı durumun yaşanmaması, yöre halkının geçimini sağladığı balıkçılığın zarar görmemesi, bölgeye özgü kırmızı benekli alabalık türünün yok olmaması için ne gibi projeleriniz vardır?
6-Vadide bulunan 7 adet balık yetiştirme çiftliğine yeteri derecede su imkanı sağlanacak mıdır? Bir çok balık çiftliği için kredi kullanılarak açıldığı bilinmektedir. Oluşacak mağduriyetler nasıl giderilecektir?
7- HES projesinin, eşsiz güzelliğe sahip, yöre için önemli turizm geliri sağlayan ÇatakKanispi Şelalesi’ne ne gibi etki yapacağı araştırılmış mıdır? Yörede, turizmin ve hayvancılığın zarar görmemesi için planlamanız var mıdır?
8- 13 Haziran 2019 tarihinde yapılan halkı bilgilendirme toplantısına kimler katılmıştır? Yörede sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapılmış mıdır?
9- HES Projesinin yöre halkına ekonomik olarak katkısı olacak mıdır? Kaç kişiye istihdam sağlayacaktır?
10- Işınlı Köyünün ortak kullandığı köy mezrasının toprağının dozerler tarafından kazılıp götürüldüğü, yıllardır kullanılan sulama kanallarının yıkıldığı, zaten az olan tarım arazilerinin, bostanların şantiye kepçesi, kamyon tozuyla zarar gördüğü iddiaları vardır.Bakanlığınız iddiaları değerlendirmiş midir?
Kaynak; VanEkspres